స్థానిక సంస్థల్లో పనిచేసే సర్పంచ్లు, ఎంపీటీసీలు, జెడ్పీటీసీలు, ఎంపీపీలు గ్రామీణ పరిపాలనలో కీలక పాత్ర పోషిస్తారు. అయితే ఈ ప్రజాప్రతినిధులకు అందిస్తున్న గౌరవ వేతనాల వ్యవస్థ సంవత్సరాలుగా పెద్దగా మార్పులు లేకుండానే కొనసాగుతోంది. ప్రస్తుతం అమలులో ఉన్న వేతనాలు 2021లో ఒకసారి పెంచిన మొత్తాలే. ఆ పెంపు తర్వాత తాజా పరిస్థితులకు అనుగుణంగా మరోసారి పునఃసమీక్ష జరగలేదు. గ్రామాలు, మండలాలు, జిల్లాల పరిపాలనా రంగంలో పెద్ద బాధ్యతలు మోసే ఈ స్థానిక సంస్థల ప్రతినిధులకు అందుతున్న వేతనాలు వారి పనిభారం, ప్రయాణ ఖర్చులు, సమావేశాలు, అభివృద్ధి కార్యక్రమాల పర్యవేక్షణ వంటి అంశాలకు సంబంధించి సరిపడవా అన్న చర్చలు తిరిగి ప్రాధాన్యం పొందుతున్నాయి.
ప్రస్తుతం సర్పంచ్లు, ఎంపీటీసీలు నెలకు రూ.6,500 గౌరవ వేతనం పొందుతుండగా, జెడ్పీటీసీలు, ఎంపీపీలు రూ.13,000 వరకు అందుకుంటున్నారు. జిల్లా పరిషత్ చైర్మన్లకు మాత్రం అత్యధికంగా రూ.లక్ష వరకు వేతనం లభిస్తుంది. గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ప్రజల సమస్యలను రోజు వారీగా పరిష్కరించేందుకు, గ్రామ అభివృద్ధి కార్యకలాపాలను ముందుకు తీసుకెళ్లేందుకు, పలు ప్రభుత్వ పథకాల అమలును పర్యవేక్షించేందుకు కృషి చేసే వార్డు సభ్యులు, ఉప సర్పంచ్లకు మాత్రం ఇప్పటికీ ఎలాంటి గౌరవ వేతనం లేకపోవడం పెద్ద చర్చనీయాంశంగా మారింది.
ఇదిలా ఉండగా, ప్రస్తుతం పంచాయతీ ఎన్నికలను దృష్టిలో ఉంచుకుని తెలంగాణ ఎన్నికల సంఘం అభ్యర్థుల ఖర్చు పరిమితులను ఖరారు చేసింది. ఎన్నికల్లో అధికంగా ఖర్చు చేసి నిబంధనలు ఉల్లంఘించిన అభ్యర్థులు 3 సంవత్సరాలపాటు ఎన్నికల్లో పోటీ చేసే అర్హత కోల్పోతారు. గెలిచినా కూడా పదవి కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది. పంచాయతీరాజ్ చట్టం 2018లో పేర్కొన్న విధంగా, జనాభా 5000 మందికి పైగా ఉన్న పంచాయతీలలో సర్పంచ్ అభ్యర్థులు గరిష్టంగా రూ.2.50 లక్షలు వరకు మాత్రమే ఖర్చు చేయాలి. అదే విధంగా జెడ్పీటీసీ అభ్యర్థులు రూ.4 లక్షలు, ఎంపీటీసీ అభ్యర్థులు రూ.1.50 లక్షలు, వార్డు సభ్యుల అభ్యర్థులు రూ.50 వేలు మాత్రమే వినియోగించాలి. ఈ పరిమితులకు మించి ఖర్చు చేసినట్లు అధికారులు నిర్ధారిస్తే, అభ్యర్థులకు తీవ్రమైన శిక్షలు తప్పవు.
ఎన్నికల నిర్వహణలో పారదర్శకత, నైతికత, ఖర్చుల నియంత్రణ ఎంతో ముఖ్యమైన అంశాలు. ఈ నేపథ్యంలో అభ్యర్థులు ఎన్నికల ఫలితాలు ప్రకటించిన 45 రోజుల్లోపు ఖర్చుల తుది నివేదికను సమర్పించడం తప్పనిసరి. ఖర్చులపై రిపోర్టులు సమర్పించని అభ్యర్థులు కూడా శిక్షార్హులవుతారు. రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం ఎన్నికల ప్రవర్తనా నియమావళిని కఠినంగా అమలు చేయాలని అన్ని అధికారులకు స్పష్టమైన ఆదేశాలు జారీ చేసింది. నిబంధనలు ఉల్లంఘించే వారిపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని సూచించింది.
గ్రామీణ ప్రజాస్వామ్యాన్ని బలోపేతం చేయడంలో స్థానిక సంస్థల పాత్ర ఎంతో కీలకం. సమర్థవంతమైన స్వపరిపాలన కోసం ప్రతినిధులకు సరైన వేతనాలు, సముచిత గౌరవం ఇవ్వడం ముఖ్యమైన అంశం. అలాగే ఎన్నికల ఖర్చుల నియంత్రణ ద్వారా సమాన అవకాశాలు అన్ని అభ్యర్థులకు లభించేలా చూడటం ప్రజాస్వామ్యపు అసలు సారం.
ALSO READ: Prisoner Rights: ‘ఇక్కడ ఖైదీలు బట్టలు విప్పేసి పారిపోతే నేరం కాదు’
