Apsaras: మన సంస్కృతిలో అందం అనే పదానికి ఉన్న అర్ధం ఎంతో లోతైనది. ఎవరో ఒకరి సౌందర్యాన్ని వర్ణించేటప్పుడు అప్సరసలా ఉంది అని అంటారు. ఈ ఉపమానం అందరికీ తెలిసినదే కానీ నిజంగా అప్సరసలు ఎవరు, ఎలా ఉంటారు, పురాణాల్లో వీరి స్థానం ఏమిటి అనే విషయాలు చాలామందికి అంతగా తెలియవు. ఈ పదం తరతరాలుగా మన సంస్కృతిలో ఉపయోగంలో ఉన్నా.. దాని అసలు ఉనికి స్వర్గంలోనే కనిపిస్తుంది.
పురాణాలు స్వర్గనరకాల గురించి ఎన్నో కథలతో నిండి ఉన్నా, వాటిని మనుషులు ప్రత్యక్షంగా చూసిందేమీ లేదు. అయినా కూడా మనం వాటి వర్ణనలను నమ్ముతూ, దేవతలు నివసించే లోకాన్ని ఊహిస్తూ కథలను తరతరాలుగా వింటూ వచ్చాం. ఆ స్వర్గంలోనే అప్సరసలు నివసిస్తారని పూర్వ గ్రంథాలు చెబుతాయి. ఇవి దేవతల సమక్షంలో నర్తనగానాలతో అలరించే ప్రత్యేక శ్రేణికి చెందిన దివ్య స్త్రీలు.
వీరు సప్తగణాలలో ఒక వర్గం. సప్తగణాలు అంటే సృష్టిలో ఉన్న ఏడు ప్రత్యేక దైవస్వభావ గణాలు. అవి రుషులు, గంధర్వులు, నాగులు, అప్సరసలు, యక్షులు, రాక్షసులు, దేవతలు. వీటిలో అప్సరసలకు ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. ఎందుకంటే వీరు స్వర్గలోక సౌందర్యానికి ప్రతీకలు. ఆకర్షణ, కళ, సంగీతం, నాట్యం, మానసిక చమత్కారం ఇలా దివ్యుల జీవితాన్ని ఆనందభరితంగా ఉంచే శక్తి వీరికి ఉంది.
అప్సరసల గురించి పురాణాల్లో ఎన్నో కథలు ఉన్నాయి. దేవలోకంలో వీరు తమ కళతో దేవతలను మాత్రమే కాదు, స్వర్గానికి వచ్చే మహర్షులను కూడా అలరించేవారట. విశ్వామిత్రుని తపస్సు భంగం కోసం దేవేంద్రుడు పంపిన మేనక కథ అందరికీ తెలిసిందే. ఆమె అందచందాలకు ముని మనసు ఆకర్షితుడై, తపస్సు భంగమై, ఆ సంబంధం ద్వారా శకుంతల జననం జరిగింది. ఆ శకుంతలే తర్వాత దుష్యంతుడిని వివాహం చేసుకుని భారత వంశానికి మూలం అయ్యింది. ఈ ఒక్క కథ చాలు అప్సరసల ప్రస్తావన భారతీయ ఇతిహాసాల్లో ఎంత లోతుగా ఉందో అర్థం చేసుకోవడానికి.
మరికొందరు అప్సరసలు మహర్షులను పరీక్షించడంలో విజయాన్ని సాధిస్తే, కొందరు మహర్షుల కోపానికి గురై శాపాల్ని పొందిన సందర్భాలు కూడా ఉన్నాయి. వారి అందం అనేది అపారమైన వరం అయినా, ఆ అందం కారణంగానే వచ్చిన కష్టాలు, శాపాలు పురాణాల్లో తరచుగా కనిపిస్తాయి.
మనకు సాధారణంగా తెలిసిన అప్సరసలు రంభ, ఊర్వశి, మేనక. కానీ బ్రహ్మ పురాణం ప్రకారం అప్సరసల మొత్తం సంఖ్య 31. వీరిని ఏకత్రింశతి అప్సరసలు అంటారు. వీరిలో ప్రతి ఒక్కరికీ ప్రత్యేకమైన రూపం, గుణం, నర్తన శైలి, దివ్య శక్తులు ఉన్నట్లు కథలు చెబుతాయి.
ఆ 31 అప్సరసల జాబితా..
రంభ, మేనక, ఊర్వశి, తిలోత్తమ, ఘృతాచి, సహజన్య, నిమ్లోచ, వామన, మండోదరి, సుభోగ, విశ్వాచి, విపులానన, భద్రాంగి, చిత్రసేన, ప్రమోచన, ప్రమ్లోద, మనోహరి లేదా మనోమోహిని, రామ, చిత్రమధ్య, శుభానన, సుకేశి, నీలకుంతల, మన్మదోద్ధపిని, అలంబుష, మిశ్రకేశి, పుంజికస్థల, క్రతుస్థల, వలాంగి, పరావతి, మహారూప, శశిరేఖ.
ఈ పేర్ల వెనుక ప్రతి ఒక్కదానికీ ఒక ప్రత్యేక కథ, ఒక ప్రత్యేక మహిమ, ఒక ప్రత్యేక సౌందర్యగాథ ఉంది. ఇవి కేవలం స్వర్గ నర్తకులే కాదు.. మన పురాణాలలో సృజనాత్మకతకు, సౌందర్యానికి, కళాత్మకతకు, దైవిక స్త్రీశక్తికి ప్రతీకలుగా నిలిచాయి. అందం గురించి మాట్లాడేటప్పుడు మనం అప్సరస ఉపమానాన్ని ఎందుకు ఉపయోగిస్తామో ఇవన్నీ చూస్తే అర్థమవుతుంది. ఎందుకంటే భౌతిక అందాన్ని దాటి, కళ, కరుణ కలబోతగా కనిపించే సరిహద్దు అప్సరసల రూపమే.
ALSO READ: Food Habits: అంబానీ ఇంట్లో బ్రేక్‌ఫాస్ట్ నుంచి డిన్నర్ వరకు ఏం తింటారో తెలుసా?
